Als je verhaal wringt en hoe je dat oplost

OSMC-blog door Marjon Cosijn

Stel je schrijft een verhaal en je bent niet tevreden. Het heeft een begin en een einde. En het gaat over het onderwerp waarover je wilde schrijven. Maar toch …

Dat overkomt ons allemaal op een dag. Als je schrijft, komt er een moment waarop je denkt, die scène, dat hoofdstuk, dat verhaal. Het staat er, maar het bevalt me niet.

Onderbuikgevoel

Het is zo mooi en bijzonder dat we diep van binnen weten wanneer iets niet klopt. Dat er een onderbuikgevoel is dat ons vertelt dat iets niet in orde is. Dat geldt niet alleen voor het schrijven van verhalen. Dat is een menselijke kwaliteit die ons overal in ons leven helpt.

Ineens is daar zo’n vaag ongerust gevoel. Iets dat je doet stilstaan. Wat is er mis? Ben je misschien iets heel belangrijks vergeten? Ergens in je systeem is een alarmbel afgegaan. We noemen het ook wel intuïtie. Als je je op het gevoel concentreert, weet je doorgaans vrij snel wat er aan de hand is. Vaak ben je nog net op tijd.

Schrijfintuïtie

Deze intuïtie helpt ons op allerlei momenten in het leven. Ook op het gebied van schrijven. Nadat je je eerste onzekerheden als schrijver hebt overwonnen, maak je steeds vaker contact met je schrijfintuïtie. En dat is een zegen.

Misschien denk je dat jouw schrijfintuïtie nog niet is ontwikkeld. Maar ik weet zeker dat dat wel het geval is. Want mensen die schrijven, lezen ook. Ik wed dat jij in je leven al vele verhalen en boeken hebt gelezen. Misschien wel in allerlei genres.

Lezen is leren

Tijdens die leestijd heeft jouw schrijfintuïtie zich ontwikkeld. In je onderbewuste is genoteerd wat werkt en wat niet werkt. Je hebt scènes gelezen die je de adem benamen. Dat is genoteerd. Je verhalen gelezen die je verveelden. Dat is genoteerd. Je hebt hoofdstukken gelezen met cliffhangers, romans met onverwachte wendingen, verhalen met onvergetelijke personages.

Dat alles is genoteerd. En daarom voel je intuïtief dat de scène, het hoofdstuk of het verhaal die je zelf schreef nog niet voldoet. Dat het ergens wringt. Dat is een vervelend gevoel. Vooral als je er de vinger niet op kunt leggen. Als je niet kunt achterhalen, waar de schoen wringt.

Zo los je dat op

Laat je verhaal aan iemand lezen. Liefst niet zomaar iemand, maar iemand met verstand van schrijven. Bijvoorbeeld iemand die zelf schrijft. Het is een goed idee om lid te worden van een schrijfclub, want een schrijfbuddy ziet dingen in jouw tekst die je zelf niet kunt zien.

Bovendien werkt dat twee kanten op. Omgekeerd zal jou ook gevraagd worden naar je mening over de tekst van een ander. Je daarover buigen en formuleren wat je opvalt en waarom het wel of niet werkt, is een uitstekende oefening om beter te leren schrijven.

Denk aan de moppentapper

Als je verhaal wringt en je weet niet direct waar dat aan ligt, denk dan eens aan de moppentapper. Of het publiek lacht of meesmuilt, ligt  grotendeels aan de timing en de opbouw. De mislukte moppentapper vertelt rommelig, maar de meestermoppentapper vertelt geconcentreerd. Hij bespeelt zijn publiek en weet precies hoe hij dat moet doen. Hij houdt een uitgekiende vertelvolgorde aan en neemt zijn publiek stap voor stap mee in het mini-verhaal, dat een mop is.

De moppentapper maakt direct contact met zijn publiek. Bovendien heeft hij beschikking over mimiek, gebaar, stem en nog veel meer. Wij schrijvers hebben alleen woorden. Daarom is het van nóg groter belang dat we precies weten wat we doen. Ik kan je beloven dat je verhalen in kwaliteit omhoog vliegen als je les neemt.

Wek je sluimerende kennis!

Je herkent een goed verhaal als je het leest. Maar dat is latente kennis, want het betekent niet dat je zelf al een goed verhaal kunt schrijven. Toch is die latente kennis van onschatbare waarde bij het schrijven. Die wijst je namelijk de weg. Dat vervelende, onbestemde gevoel dat er iets niet klopt, is in wezen je grootste vriend.

Die vriend wijst je de weg naar een beter verhaal. Het zal je enorm helpen om bijvoorbeeld te leren over verschillende elementen waaruit een verhaal bestaat en hoe die elkaar beïnvloeden. Dat stelt je in staat om ook op een andere manier naar je bouwwerk van woorden te kijken. Al die sluimerende kennis die je opdeed tijdens het lezen, kun je activeren door eens een cursus te gaan volgen.