Drie ijzersterke redenen om een schrijfschema te gebruiken
OSMC-blog door Marjon Cosijn
Dit blog had ik twee jaar geleden nog niet kunnen schrijven. Schrijfschema’s vond ik tot voor kort uit den boze; ik geloofde onvoorwaardelijk in ‘intuïtief schrijven’. De tekst moest zin voor zin uit het NU ontstaan.
Deze methode heeft mij heel wat papier, omwegen en hoofdbrekens gekost. Intuïtief schrijven heeft mij ook heel veel opgeleverd. Verrassingen vooral. Zaken die je niet vooraf had gepland en die ineens op papier stonden. Dat noemde ik dan cadeautjes en ik koesterde ze. Het leken vondsten waar ik met een schema nooit op gekomen zou zijn.
Ik was huiverig voor het schrijfschema en hield me er verre van. Het was mijn overtuiging dat het werken met een schema mijn creativiteit zou doodslaan. Het zou schrijven reduceren tot een invuloefening. Alle spanning, alle opwinding, alle euforie die voor mij bij schrijven hoort, zou verleden tijd zijn. Maar gelukkig, niets is minder waar.
Daarom geef ik je hieronder drie redenen om te overwegen om een schema te gebruiken voor het schrijven van een verhaal.
1. De cadeautjes verdwijnen niet
Het goede nieuws is: als je met een schrijfschema gaat werken, hoef je geen afscheid te nemen van cadeautjes. De praktijk bewijst dat er nog steeds verrassingen op papier vallen. Onze associatieve geest heeft geen boodschap aan het schema dat voor onze neus op de muur geprikt zit. Het brein gaat tijdens het schrijven gewoon door met het produceren van allerlei zijpaden en omwegen, inclusief cadeautjes.
2. Tijdbesparend
Zijpaden en omwegen kunnen interessant zijn. Maar als je daardoor je eindbestemming niet haalt, gaat de lol er op den duur af. Hoe kun je in Eindhoven aankomen als je niet weet waar je naar toe wilt? Als je een routebeschrijving in je tas stopt, is de kans om aan te komen heel wat realistischer. Veel schrijvers beginnen aan verhalen die ze nooit afmaken. Omdat ze niet weten hoe ze dat moeten doen: al die losse eindjes aan elkaar knopen.
Dat is ook lastig. Zeker als er vele pagina’s tekst zijn. Dan raak je als schrijver het overzicht kwijt. Het schrijfschema voor de schrijver is wat de routebeschrijving is voor de reiziger. Het is een leidraad die je helpt uit te komen bij de plek waarvan je eerder hebt besloten dat je daar naar toe wilt. Een schema voorkomt dat je verdwaalt in je eigen verhaal.
3. Je voorkomt zwakke plekken
Misschien wel de allerbelangrijkste reden om met een schema te werken is dat je veel minder kans hebt op zwakke plekken. Je kunt een schematisch verhaal nu eenmaal veel beter beoordelen dan een hele berg tekst. Wanneer je de personages tot leven hebt gewekt en zij zich door het decor bewegen en conflicten aangaan met anderen, is het lastig om ze stil te zetten. Dat is nodig om te bepalen waar je moet schrappen om een en ander weer in goede banen te leiden.
Deze redenen zullen je helpen om je verhaalideeën beter en sneller te verwezenlijken. Het schema is wel degelijk een handig hulpmiddel. Uiteindelijk ben ik zelf zover om dat toe te geven.
Wil jij je ervaringen delen?
- Hoe schrijf jij? Intuïtief of schematisch?
- Heeft een van de twee je voorkeur? En waarom?
- Helpt mijn blog jou om de methode te kiezen die bij je past?
Schrijf je reactie nú in het antwoordveld hieronder.
Leuke blog? Deel die hieronder via een van de sociale mediaknoppen!
Plan voor autobiografie maar flashbacks wil ik er dan in maar wordt mi wat onoverzichtelijk. Hoe op te lossen?
Boekje maken met korte verhaaltjes lijkt me leuk om te beginnen. Goed plan?
Bv columns.
Atie, een duidelijke verhaallijn met een stevige rode draad kan wel wat flashbacks hebben!
Korte verhaaltjes en columns zijn twee verschillende genres. Houd daar rekening mee.
Het gesigneerde exemplaar van mijn roman Maidentrip is gewonnen door Iris Luppenga.
Proficiat Iris, het boek komt naar je toe.
Herkenbaar verhaal dit. Ik heb onlangs getracht om vanuit ‘de losse pols’ een verhaal te schrijven in de schrijfmarathon van Henny Fortuin (en NaNoWriMo ;))
Ik heb nu een brei van 50.000 woorden geschreven waar op zich wel ergens een begin en een einde aan zit, maar waar nog nauwelijks een touw aan vast te knopen is.
Echter heb ik wel de indruk dat ik dankzij dit freestylen nu wel vérder kan door met de gegevens die ik heb een schema op te stellen en daarmee alsnog een kloppend manuscript te ontwikkelen.
Maar de volgende keer ga ik zeker meer aandacht besteden aan de planning vooraf. Dat had me waarschijnlijk een hoop stress-avonden gescheeld.
Klinkt als ‘materiaal’ verzamelen. 50.000 woorden. Zie daar nog maar eens doorheen te komen. Ik kan mijn handschrift na één pagina freewriten al niet echt goed meer lezen.
He Marjon,
Voor ik deze cursus begon, wist ik niets. Nu weet ik bijvoorbeeld, dat je door freewriting de kans krijgt juist intuitief te schrijven en dat je juist door een schema veel makkelijker een begin, midden en eind kunt creëren. Juist dit schema geeft mij inspiratie voor steeds meer nieuwe gedachten en ideeën en laat mij juist zien, dat ik nu met mijn eigen creativiteit aan de slag kan gaan, zonder dat ik bang hoef te zijn, dat al mijn inspiratie alleen maar in mijn hoofd blijft hangen en ik er nooit iets mee doe.
Door jouw cursus ben ik niet alleen in gaan zien, dat schrijven bij mij hoort, maar nog meer, dat dit me zielsgelukkig maakt. Ik weet zeker, dat wanneer mijn schrijversdocente niet zo gedreven, gepassioneerd, getalenteerd en enthousiast zou zijn, mijn creativiteit nooit op deze manier uit de verf zou zijn gekomen.
Marjon, bedankt voor jouw enorme inzet. je bent voor mij een grote inspiratiebron.
Wat heerlijk om te lezen Petra. Jij bent een ideale leerling: net een fontein die is aangezet. :)
Ik bloos ervan!
Interessant, zo’n schema. O, ik kom er wel, maar dat karakter van die vervelende personages van me … Ze zijn zo verrekte eigenwijs. Zij nemen mijn pen geregeld over. Ha, die sufferds denken vast dat die hun danspartner is.
Hi Marjon, ik heb gemerkt dat schematisch schrijven beter werkt voor mij. De rode draad blijft in beeld. Anders wordt het al snel onleesbaar en chaotisch.
Jouw blog heeft telkens weer nuttige tips. En natuurlijk jouw cursus die ik momenteel volg. Ik word er telkens weer blij van.
*bloos*
Inmiddels heb ook ik geleerd van het stappenplan, plotlijn, conflict en climax. Het geeft inderdaad houvast, zodat je minder snel de rode draad kwijt raakt. Na de structuur te hebben opgezet, kan immers het intuitief schrijven beginnen.
Structuur aanbrengen was precies wat ik nodig had. Bedankt Marjon voor de fijne lessen.
gr.
Ineke
Fijn om te horen Ineke. Mooi inzicht: intuïtief schrijven vanuit een stevige ondergrond. Dank je wel!
Over het algemeen begin ik maar met een paar zinnen. Dan weer even met mijn hoofd in mijn handen.
Maar ik ben van gedachten veranderd gedurende deze cursus. Ik heb nu een idee in mijn hoofd voor de eind opdracht. Dat ga ik nu eerst op papier zetten in een schema, anders kom ik er niet uit.
Het idee spreekt mij heel aan, veel fantasie erin, maar het moet een leesbaar, wat schrijf ik het moet een goed verhaal worden, met mijn ‘ eigen’ vorm van fantasie.
Vanaf vandaag ga ik met pen en papier naar bed, elk idee wat in mijn hoofd schiet, gooi ik gelijk op papier. Dat dan mijn schema verwerkt wordt. Moet lukken. lya
Als beginnend schrijver is intuïtief schrijven natuurlijk een opwindende bezigheid. Alle flitsen die in je opkomen zijn het waard opgeschreven te worden. Maar dan blijft het bij losse draadjes waar geen begin of eind aan zit. Een schema is wel degelijk handig als je tot een compleet verhaal wilt komen. Losse draadjes kunnen daar dan altijd nog een onderdeel van uitmaken.
Jouw blog helpt wel degelijk. Ieder kan er uiteindelijk uithalen wat voor hem of haar toepasselijk is.
Fijn om te lezen Erna. En jouw redenering klopt: vooral als beginnen schrijver denk je dat alles even belangrijk is. Het is mijn ervaring dat je in die flarden en invallen behoorlijk kunt verdwalen.