Een writer’s block is soms op eenvoudige manier te voorkomen
OSMC-blog door Marjon Cosijn
Herken je dit? Het lijkt wel een writer’s block!
Je verlangt zó naar schrijven en eindelijk ben je zo ver. Je hebt je agenda leeg gehouden. Het huis is stil en daar zit je. Je laptop open of je nieuwe schrift voor je neus.
Maar die opwinding lijkt wel verdwenen. De ideeën gevlogen, terwijl je afgelopen tijd niet kon wachten tot je tijd had om eindelijk te gaan schrijven.
Dat is logisch
Maak je geen zorgen, want dat dit gebeurt is logisch. Niet leuk, maar wel begrijpelijk. Zolang je schrijfplannen in je hoofd zitten, lijken de zinnen, de hoofdstukken kant-en-klaar. Maar zodra je ze wilt gaan opschrijven, houdt iets je tegen.
Help! Een writer’s block
Niets is zo intimiderend voor een schrijver als een lege pagina. Die lijkt je uit te dagen. Te roepen: ‘Nou, kom maar op! Jij wil toch schrijver/schrijfster zijn?’ In je achterhoofd hoor je hoongelach. (Ik zou dit niet kunnen schrijven, als ik het zelf niet had meegemaakt.)
Een writer’s block betekent niets anders dan niet te kunnen schrijven als jij dat wilt.
Een nieuw schrift, een leeg document. Dit biedt een zee aan mogelijkheden en in die zee is het gemakkelijk verdrinken. Want hoe start je? Met een titel? Met een intro? Is dat niet cliché? Beschrijf je eerst je personage? En waar is hij dan? Binnenshuis, buitenshuis? En is het drama al achter de rug of moet het nog beginnen?
Die lege pagina is je vijand
De valkuil voor (veel beginnende) schrijvers is, dat zij het gelijk goed willen doen. Zij willen een meesterwerk schrijven. Iets moois, waar hun vrienden van achterover vallen. Iets vernieuwends, waar lezers voor in de rij zullen staan.
Daarom wil die eerste zin niet.
Die is stom. Niet goed geformuleerd. Te cliché.
Daarom blijft de pagina leeg. Uur na uur. Dag na dag.
Schrijven is een proces
Het is belangrijk dat je beseft dat schrijven een proces is. Niemand schrijft in één keer een verhaal dat direct publicabel is. Iedere schrijver ploetert. Vooraf, tijdens of achteraf. Of in iedere fase.
Laat het misleidende plaatje van de Grote Schrijver die moeiteloos zijn verhaal opschrijft maar los. Schrijven is uitproberen, onderzoeken. Schrijven is vooral doen. En daar plezier in hebben. En soms gefrustreerd zijn, omdat het niet uitpakt zoals je hoopt of wilt.
Versla je vijand
Om te voorkomen dat je uren in het niets staart en je kostbare schrijftijd verdoet en steeds bozer wordt op jezelf, kun je beter meteen iets op die lege pagina schrijven. Dan is die ‘ontheiligd’.
Ik begin bijvoorbeeld met mijn naam en de datum. Twee dingen die niet fout kúnnen zijn. En dan ga ik losjes schrijven over het verhaal dat ik tevoorschijn wil toveren.
Laat je hoge eisen los
Ik heb geleerd – in een heel langdurig en pijnlijk proces van staren naar lege pagina’s – om rommel te schrijven.
Ik heb geleerd om mezelf toestemming te geven om wat-dan-ook te schrijven. Hoera! Er staat tekst. Alles is beter dan een lege pagina.
Dat kun jij ook
Als je pagina leeg blijft, dan komt dat omdat je te streng bent voor jezelf. Omdat je teveel wilt. Omdat je te hoge eisen stelt. Omdat je het gelijk goed wilt doen.
Als je echt wilt (leren) schrijven, geef jezelf dan toestemming om alles te schrijven wat bij je opkomt. Leer om je oordeel los te laten. Leer om tekst te verwelkomen.
Staar je niet blind op het werk van anderen
Besef dat er achter die tekst, achter dat verhaal, achter het gedicht van een ander vaak maanden werk zit. Van woorden wegen en proeven. Van eerste, tweede en derde versies.
Niemand schudt tekst zo uit zijn mouw.
Schrijf je hoofd leeg zonder oordeel. Ga daarna kijken wat er staat, waar het over gaat, waar het naartoe gaat.
Kopieer die eerste versie en start met bewerken. Schrap, kies, voeg toe. En geniet ervan! Veel succes!
Naar aanleiding van de week van de Poëzie heb ik een stukje geschreven :
Samen
Een bubbel hier, een bubbel daar.
Maar ooit,
Ooit komen ze weer bij elkaar.
Dan mogen grootouders weer hun kleinkinderen knuffelen.
Zoals hondjes elkaar afsnuffelen.
Dan mogen we weer dansen, juichen, springen.
En luidkeels zonder mondmasker met de radio meezingen.
Gedaan met virtueel les geven.
En je weer helemaal in de klas mogen geven.
Gedaan met “aperokot”.
We gaan dan weer naar “’t Zeezot”.
Het nieuwe normale wordt weer het oude.
en het oude normale wordt weer het nieuwe.
Och wat verlangen we weer naar “Samen”.
Dat zal ons geven een nieuw “Adem”.
Nicole Saintpo
Na de was ophangen, keuken soppen, boodschappen doen en nog talloze andere ineens zo verschrikkelijk nodige klusjes om het schrijven maar uit te stellen ben ik idd gaan freewriten. Handen op de toetsen en er niet vanaf totdat er een aviertje vol was. Lekker zwartopwitzwammen. En ook na jaren ervaring helpt dat. En laat dat heilige moeten maar achter de deur. Negeer het. Kijk aan, alweer n halve pagina! Hoera!
Heerlijk Els!
Wat herkenbaar, al die klusjes ‘om het schrijven uit te stellen’. Ik kan er ook zo veel verzinnen. De kunst is inderdaad om toch te gaan zitten en ´zwartopwitzwammen´ – een heerlijke term zonder verwachtingen. Juist midden in die zwammen ligt vaak dat zaadje waarmee je verder kan.
Inderdaad Lisette, prachtige term. Dank voor het delen!
Ik ben het niet eens met deze beschrijving en “oplossing” van “writersblock”. Zoals een dipje geen depressie is, is een schrijfdipje geen writersblock. Een echt writersblock, een blokkade die niet met wat simpele trucs voorbij gaat (en bovendien maanden tot jaren kan duren), kán wijzen op een echte depressie en dan is het wel zo handig om even je huisarts te raadplegen.
Daarbij is een writersblock voor de professionele schrijver funest, want die moet immers zijn geld met schrijven verdienen en als dat dan niet lukt, raak je in een neerwaartse spiraal als bij je depressie nog de financiële onzekerheid en geldgebrek komt kijken.
Een andere tip voor beginnende schrijvers, die dus nog niet van hun schrijven hoeven te leven, is om het schrijven even op een zijspoor te zetten. Er zal vast wel een dag komen dat dat verhaal dat in je hoofd zit er per se uit moet. En als je het begin niet kunt vinden, dan schrijf je gewoon de scène die je al wel helemaal voor je ziet.
Schrijver worden omwille van het schrijven is gewoon dom, net als random op je toetsenbord rammen. Een schrijver is een verhalenverteller op papier. Zorg dat je een verhaal hebt dat je wilt vertellen voordat je achter je lege papier gaat zitten staren of er nog een verhaal voorbij komt want dat komt toch niet als je niet al wat ideeën of inspiratie hebt opgedaan. Accepteer het dat er soms geen verhaal is. Ga je iets anders doen, dan maak je je hoofd leeg voor een nieuw verhaal – zeker als je er zelf op uit trekt om het avontuur te zoeken (al dan niet in boeken).
Jack, dank voor je reactie én je aanvullende tips en visie!
Ligt eraan. Je kunt professionele schrijvers idd niet met een kluitje in het riet sturen maar al freewritend op verhaal komen is wel heilzaam voor de training alleen al.