Verhalen die zichzelf schrijven

Door Marjon Cosijn

Het klinkt als een sprookje als je een beroemde schrijver hoort zeggen ‘mijn verhaal schreef zichzelf’. Je ziet het voor je; hoe hij aan zijn schrijftafel ging zitten, zijn pen pakte, een schrijfblok naar zich toetrok en hoe er, als vanzelf een prachtig verhaal ontstond.

Dat kan, maar daar gaat wel wat aan vooraf. Je zou, als beginnende schrijver, de fout kunnen maken om te denken dat deze beroemde schrijver een heel uitzonderlijk talent heeft. Of dat er een of andere hogere macht aan het werk is als ‘het verhaal zichzelf schrijft’.

Natuurlijk is en blijft schrijven voor een deel magie. En ik wil die niet wegnemen. Ik houd van de ‘ingevingen’ die het verhaal een prachtige wending geven. En van de oplossingen die een schrijver ‘ingefluisterd’ krijgt.

Het is magie

Dat is inderdaad magisch en deels ongrijpbaar. Maar daarnaast is schrijven gewoon een ambacht. Daarvoor heb je een werkplaats, een gereedschapskist en een tekening nodig.

Ik houd van de vergelijking met de timmerman. Ook hij bouwt iets wat er nog niet was. Precies zoals een schrijver dat doet. Het verschil is dat een timmerman met balken en spijkers werkt, waar een schrijver alleen maar woorden heeft.

Voorbereiding is het halve werk

Laten we de vergelijking nog even doortrekken: hoe gaat de timmerman te werk? Stel dat hij een huis bouwt.

Hij zal niet vertrekken zonder zijn duimstok, zijn bouwtekeningen, zijn waterpas en zijn cirkelzagen. In zijn bus liggen planken, palen en daksparren overzichtelijk geordend en zorgvuldig gezekerd. Doelgericht gaat hij naar de plek waar het huis moet komen. Hij weet precies wat er moet gebeuren. Hij zou kunnen zeggen: het huis bouwt zichzelf.

Jij hebt ook planken en palen nodig

Net als de timmerman heb jij ook planken en palen nodig. En precies zoals hij leg je die in je werkplaats voordat je gaat schrijven. De werktekening van de schrijver is zijn schrijfschema. De wiggen staan in zijn aantekenboekje en de speciale lijm zit veilig opgeborgen in een hoekje van zijn geest.

Om ervoor te zorgen dat jouw materiaal op tijd op zijn plaats ligt, moet je ervoor zorgen dat jouw antennes openstaan. Als schrijver moet je al je zintuigen openzetten en letten op de wereld om je heen. Zo doe je ideeën op die je in je verhaal kunt gebruiken.

Zorg dat je ideeën niet wegvliegen

Die ideeën leg je vast. In een notitieboekje. Op losse blaadjes. Op de achterkant van een kassabon. Of in een chic Moleskine schrijfboekje als je je Ernest Hemingway wilt voelen.

Misschien krijg je je ideeën terwijl je wandelt. Stop dan je dictafoon in je jaszak of gebruik je smartphone om je ideeën vast te leggen.

Er bestaan een heleboel apps om je aantekeningen digitaal te ordenen. Mijn collega Marelle Boersma heeft daar een uitstekend blog over geschreven.

Jouw losse notities zijn de eerste elementen van je werktekening! Door die te ordenen, kan de magie zich gaan voltrekken. Want alleen als je helemaal voorbereid bent, kan het verhaal zichzelf schrijven.

Jouw mening is belangrijk.

• Hoe bereid jij je voor op het schrijven van een verhaal of roman?
• Heb je vaste methodes om je materiaal te verzamelen of werkt het voor jou iedere keer anders?