Schrijven met je ogen
OSMC-blog door Marjon Cosijn
Schrijvers zijn altijd bezig met taal, met woorden. Dat is logisch, want taal is ons gereedschap. Maar een beeld kan heel goed het startpunt zijn voor een verhaal in woorden.
De hele dag zien we van alles. We kijken naar mensen en dingen om ons heen, in het echt en via verschillende media. Het meeste vergeten we vrij snel.
Maar soms blijft een beeld in onze filter hangen. Het lijkt wel alsof dat beeld dieper is doorgedrongen dan alle andere beelden. De kans is groot dat dit beeld je iets te zeggen heeft. Het beeld als vertrekpunt voor je verhaal staat centraal in deze vierde blog in de serie over inspiratiemomenten en het ontwikkelen van je verhaalideeën.
Beelden woorden geven
Schrijven begint vaak met het verzamelen van materiaal. Met het onderzoeken van je onderwerp. Je hoeft daarvoor niet altijd de wijde wereld in.
Beelden zijn overal om je heen. Bovendien kun je surfend over het web alles vinden wat je zoekt en nog veel meer. Kom je iets tegen wat jou naar adem doet snakken? Sla het op en stop het in een map.
Zo ga je aan de slag
Zoek je schrijfinspiratie? Kies een beeld uit je map, print het uit en start een onderzoek. Leer op een andere manier kijken.
Stel je voor dat je een radioverslaggever bent, die de luisteraar een neutrale indruk moet geven van het beeld. Of verbeeld je dat je een blinde moet vertellen wat je ziet. Zonder jouw interpretatie.
Zo blijf je neutraal
Noteer kleuren, vormen en voorstellingen zonder deze te interpreteren. Dus niet ‘een mooie jurk’, maar ‘een blauwe jurk’. En niet een ‘afschuwelijke man’, maar een ‘man met een grote snor’. Je noteert dus wat je feitelijk ziet, niet wat het bij je oproept. Zo voorkom je dat meteen overal etiketten opplakt en alles dichttimmert.
Neem ruim de tijd voor dit onderzoek. Maak lijstjes, rijtjes, clusters, mindmaps. Speel met het beeld.
De volgende fase
Als je onderzoek is afgerond en je alles in kaart hebt gebracht, breekt de volgende fase aan. Je stelt je eigen oordeel nog steeds uit en besluit niet wat het beeld je te zeggen heeft.
In plaats daarvan maak je je hoofd leeg en stel je het beeld vragen. Of het nu een straat is, een natuurbeeld, een fysiek beeld of een foto van een persoon, dat maakt niet uit. Stel je voor dat het beeld een personage is en vraag – op papier – wat het je te zeggen heeft. Vraag naar de betekenis van kleuren en details. Vraag naar zijn geheimen.
Doe dit onderzoek al freewritend. De eerste antwoorden zijn vaak niet de meest originele. Soms komen ze nog uit je ‘denkhoofd’. Wees daarom niet te snel tevreden. Geef jezelf de ruimte in een flow te komen, om een waterval van antwoorden en nieuwe beelden te ontvangen.
Laat je onderzoek een poosje los
Berg alles op en noteer in je agenda dat je over een maand opnieuw naar je materiaal kijkt. Laat je verrassen. Ook al denk je er in de tussentijd niet meer aan, je onderbewuste is er wel verder mee aan de slag gegaan.
Het is mogelijk dat je in de tussentijd invallen kreeg die met het beeld te maken hebben. Dan hoop ik dat je die hebt opgeschreven! Zo niet, dan kun je het onderzoek eventueel herhalen. Je kunt een heel andere opbrengst krijgen dan een maand geleden. Stel je open voor geweldige verhaalideeën, plotwendingen en spanningsbogen.
Wat doen beelden voor jouw inspiratie?
- Heb je al eens een verhaal geschreven vanuit een beeld?
- Stel jij je conclusies weleens uit en stel je je open voor informatie die je niet bedenkt, maar die uit een andere bron komt?
Schrijf je ideeën in het antwoordveld onder de blog en praat mee!
Inspiratie is zo’n mooi gegeven, het kan uit alle hoeken en gaten komen. Soms heb je geen idee waar het vandaan komt. Ik maak heel veel foto’s van alles wat mij op de een of andere manier raakt. Daarnaast heb ik een zintuigen-boek, daarin beschrijf ik wat ik waarneem, onder welke omstandigheden en wat dat met me doet.
En zelfs al zou je nooit meer iets teruglezen in dat zintuigendagboek, dan nog ben ik ervan overtuigd dat dit soort oefening je helpt een goede schrijfster te worden: observeren en formuleren. Top!
Wat je vragen over beginnen met een beeld betreft.
Mijn nieuwe boek begint met een beeld.
Ik begin te schrijven vanuit een ‘Bron’ .
Daar ontstaat het, daarna ga ik het bewerken en inpassen in het verhaal.
Je blog heeft me bevestigd dat ik op juiste weg zit.
:)
Grappig! Ik ben een hele poos geleden wakker geschrokken uit een middagdutje met een heel gedetailleerd beeld in mijn hoofd. Het riep erom om opgeschreven te worden. En zo ben ik begonnen aan een verhaal. Het is nog lang niet af, maar ik heb wel een grove lijn waar ik heen wil. Maar juist door alle details loop ik nu vast. Het beeld was er en ik “zag” dingen gebeuren. Dat heb ik opgeschreven. Maar nu blijft het “stil”.
Zo’n middagdutje op de grens van slapen en waken: hét moment voor heel bijzondere inspiratie. Voor jou was het méér dan een startmoment, maar wat jammer dat je vastloopt. Je hebt een grove lijn, dus nu is het zaak om keuze te maken in de details. Kijk wat ertoe doet en wat niet. Houd als leidraad de vraag: ‘heeft de lezer dit nodig om het verhaal te begrijpen?’ Heb je hier iets aan Ellen?
Ik begrijp wat je bedoelt.
Waar ik tegenaan loop is dat ik met de rest van het verhaal niet tot de details kom. Ik had in mijn hoofd een aantal “dia’s”, van de beginsituatie best veel en dan van het einde 1. Het boek ertussenin blijft blanco.
Ik krijg het beeld van een tekening die verschijnt als je de cijfertjes verbindt. Je mist een aantal verbindingspunten. En wacht je op inspiratie – beelden die ‘vanzelf’ komen om dit n te vullen? Of wil je er ook actief mee aan de slag?
Ik zou er actief verder mee aan de slag gaan, maar weet eigenlijk niet goed hoe.
Wat heb je nodig Ellen? Zullen we anders even sparren?
Sorry Marjon, ik zie nu pas je reactie. Wat ik nodig heb is misschien nog wel het meest lef en geloof in mezelf. En energie (hang momenteel n beetje erg in de lappenmand ).
Ik heb genoten van je blog. Krijg er meteen een gevoel bij. Energie en vrolijkheid. Leuke tips waar ik iets aan heb en kan toepassen. Dank je wel.
Fijn Stella! Dat is helemaal mijn bedoeling. Geniet ervan!
Zo’n onderzoek van een beeld, dat is nogal een karwei zeg!
Beelden verzamelen, een beeld neutraal omschrijven, later het vragen gaan stellen en dat dan ook allemaal noteren en een maandje laten bezinken. Dat lijkt me heel erg veelomvattend. Maar ik geloof dat het veel kan opleveren. Ik heb er wel zin in, maar niet steeds voldoende tijd om daar geconcentreerd mee bezig te zijn.
Ik vind beelden wel boeiend, maar het neutraal opschrijven zonder eigen interpretatie, ik denk niet dat ik dat ooit deed. Ik dacht altijd dat het juist belangrijk was te noteren wat het mij doet, omdat dat afwijkend is van wat een ander erover denkt of het beleefd.
Ik gebruik dus wel beelden, maar het is nog niet mijn startpunt geweest. Denken jullie dat je zo de lezer sneller in het verhaal kan trekken en minder risico loopt om een verslag te maken i.p.v. een verhaal?
Erica
Erica, dit blog is onderdeel van een zesdelige inspiratieserie. Ik denk dat het interessant is om af en toe eens op een andere manier naar schrijven te kijken; want als je het anders aanpakt, krijg je een ander resultaat. Het proces met het beeld is dus om je op weg te helpen. En aanvankelijk even UIT die eigen interpretatie stappen, helpt je om niet onmiddellijk jouw aannames en etiketten erop te plakken. Dat schept ruimte voor verrassingen.
Je moet kijken hoe dat werkt voor jou, maar het is niet de bedoeling dat je een verslag schrijft, maar dat je verrassende invalshoeken verzamelt als ingang voor jouw verhaal. Mocht je het gaan uitproberen, veel succes!
Schrijven met je zintuigen, het blijft mooi.
Een tekst geschreven vanuit je zintuigen is compleet anders dan een tekst geschreven vanuit je hoofd – en dan ook nog rekening gehouden met de ‘schrijfregels’. Er is geen lezer die zit te wachten op gekunstelde teksten. Ik zou zeggen; eerst vanuit je zintuigen en dan je kennis erop loslaten.
Het werkt precies zoals je beschrijft Marjon. Steeds vaker schrijf ik een verhaal juist vanuit een beeld. Als ik het andersom doe wil het verhaal niet ‘lopen’. Door het dan even weg te leggen, komen er vanzelf beelden bij die het verhaal compleet en logisch maken. Dan ‘loopt’ het opeens wel. Dan sta ik idd regelmatig versteld van wat er uit mijn pen komt. :)
Als je jezelf verrast, betekent dat dat je je ‘denkhoofd’even vrijaf hebt gegeven, en dat is een hele kunst. We zitten er zo graag bovenop met onze oordelen en meningen en aannames. Terwijl, als je in staat bent om het proces zijn gang te laten gaan, er teksten of oplossingen komen die vele malen beter zijn dan je had kunnen bedenken.