Manuscript is klaar: handleiding om er een succes van te maken
deel 1 van 4
deel 2 van 4
deel 3 van 4
deel 4 van 4
deel 4 addendum
Gastblog door Johan van den Ende
Gefeliciteerd, je hebt iets moois bereikt!
Je hebt gezwoegd, geploeterd, gelachen, gehuild, geluisterd naar proeflezers, collega’s, vrienden, familie en op een onverlaten regenachtige zondagmiddag je laatste punt onder je manuscript gezet. Je grootouders zijn de eersten die het mogen horen: je hebt je boek geschreven! En nu ga je het in eigen beheer uitgeven. Moedig en ambitieus. Maak er wel een bewuste keuze van; boeken uitgeven is een vak, en wordt uitgeoefend in een overspannen markt.
De marketingmachine
De volgende dag word je om 05.00 uur wakker, springt een minuut later naast je bed en begint – of geeft een intensief vervolg – aan het offensief waar je de wereld mee gaat veroveren. Facebook, Instagram, Twitter, MailChimp, Whatsapp, bellijsten; zet je familie en vrienden aan het werk met precies dezelfde roeptoeters. Oh ja, de plaatselijke boekhandels niet vergeten en ook niet die van de drie buurgemeenten. Je biedt hen signeersessies aan en een goodiebag voor de eerste tien klanten. Tegen de klok van negen uur spreek je met de winkeliersvereniging af dat je op zaterdagmiddag verkleed als ET Marsjes gaat uitdelen aan het winkelend publiek, want dat sluit zo mooi aan bij het onderwerp van je boek.
Vergeet deze zaken niet
Ondertussen vul je de gaatjes in je agenda met het onderhouden van je contacten: de ceremoniemeester van je boekpresentatie, de drukker, de vormgever, de corrector, de inkopers en het Centraal Boekhuis. Regelmatig controleer je je mailbox en gemiste oproepenlijst of er al nieuws is van je grootouders of van de krantenredactie over een item van je boek. Wie weet gaan ze je portretteren met de Beurs van Berlage op de achtergrond waar op dat moment een tentoonstelling is over het leven van Chriet Titulaer. Je verwijst immers in je nawoord zo expliciet naar de inspiratie die visionairs, zoals Chriet, je tijdens het schrijven hebben gegeven.
Geen kwinkslagen
Voor wie denkt dat dit laatste deel van mijn vierluik een script is van een cabaretier voor een lege zaal; nee, dat is het niet. Wat je zojuist hebt gelezen is waar wij allemaal als schrijvers die in eigen beheer willen uitgeven mee te maken hebben: door trots en euforie gedreven motivaties die voor eenieder van ons volstrekt legitiem zijn. Motivaties die oprecht gedeeld en gesteund worden door diegenen die jouw proces voor een belangrijk deel hebben gevolgd, zoals je grootouders. Het is een energievretend traject, maar geniet ervan.
Tips uit de praktijk
Doe al het bovenstaande of nog meer, blijf ademhalen, wees niet bang iets niet te doen, maar doe alles pas nadat je onderstaande punten hebt gecheckt.
- Zorg tijdens je schrijfproces voor minstens drie onafhankelijke en bekwame proeflezers. Niet alleen bekwaam in lezen, maar bij voorkeur ook met kennis van een of meerdere aspecten uit je manuscript.
- Zorg voor een aansprekende cover die de lading dekt van je boek.
- Wees gelukkig met je manuscript en straal dát uit!
- Zorg voor minimaal drie onafhankelijke recensenten bekend van social media en laat hen je manuscript lezen voordat je je boek wereldkundig maakt. Vraag de recensenten hun recensie pas te publiceren op jouw teken en vergeet niet ze achteraf te belonen met een gratis gedrukt en gesigneerd boek. Vraag hen ook naar de weg in social media boekenland; zij kennen de paden goed.
- Leg via de info-adressen mailcontacten met de hoofdkantoren van de grote boekwinkelketens, afdeling inkoop. Stel een originele aanbiedingsbrochure samen en biedt die bij hen aan. Wees kort en krachtig in je begeleidende communicatie en voeg de manuscriptrecensies bij.
- Geef een professioneel vervolg aan je eerste contactleggingen en doe dit enkele weken voorafgaand aan een van de twee boekenbeurzen in een jaar (voorjaar en najaar). Inkopers zijn echt alleen dan belangstellend naar nieuwe boeken.
- Probeer een meet and greet te regelen op een boekenbeurs met minstens een van die inkopers. Schrijf daarvoor een elevatorpitch.
- Plan de uitgiftedatum heel zorgvuldig.
- Zorg dat het boek een maand voor de uitgiftedatum gedrukt klaar ligt, niet later maar zeker niet eerder. ISBN-nummers zijn als de kentekens van auto’s; de datum waarop het nummer wordt toegekend is de geboortedatum van je boek volgens de criteria van de boekenmarkt. Boeken ouder dan twee maanden zijn alleen nog interessant als ze inmiddels de kassa’s doen rinkelen.
- Stuur de nog dampende boeken per direct gepersonaliseerd naar de redacties van alle kranten die je wilt benaderen voor hun recensies en/of free publicity (vergeet je eerste recensies niet bij te voegen). Niet gepersonaliseerde exemplaren worden ongeopend doorverkocht aan de dumphandel en die inkomsten worden verteerd op de borreluurtjes van die verschillende redacties. Je splinternieuwe boek komt dan op sites als bol.com voor de helft van de prijs bij een ramsjdealer, en dat is uiterst vervelend.
- Laat alle activiteiten beginnen op en direct na de dag van de boekpresentatie.
- Koester je grootouders.
Weet jij nog een belangrijk punt dat aan de lijst met tips kan worden toegevoegd? Schrijf het hieronder!
Heel veel succes, beste schrijvers, en vergeet niet het allerbelangrijkste: ook als je geen boek verkoopt mag en moet je nog steeds trots zijn op wat je hebt gepresteerd, er zijn immers meer schrijvers die niet publiceren dan wel.
Vorig jaar verscheen van Johan van den Ende zijn lang verwachte debuutroman Witter Zwart. Deze veelvuldig met vijf sterren gerecenseerde oorlogsroman speelt zich af in het door de Duitsers geannexeerde Italië. Op www.witterzwart.nl lees je -ondersteund door beeld en geluid- meer over deze roman. Of lees een paar recensies van Witter Zwart op de website van hun uitgeverij QuaLibri. Tevens kun je er luisteren naar een fragment van het audioboek dat stichting Dedicon in opdracht van Biblion heeft gemaakt. Op die site kun je de roman ook (gesigneerd) bestellen en vind je meer informatie over de schrijfcursussen en manuscriptbegeleiding van Johan en Joanne.
Met aandacht alles gelezen! Ook het commentaar. Ik bouw wel ondertussen aan mijn community en schrijf wel al vaak de titel van mijn toekomstige boek op. Ook op mijn soc media. Dat is wel bekend maken dat het boek er komt toch ook een vorm van promotie? Is dat ook niet de bedoeling?
Jazeker is dat de bedoeling, Ibolya, maar doe dat niet als het boek er daadwerkelijk pas over een jaar of langer zal zijn. Hoe nader de datum waarop de uitgifte zal zijn, hoe vaker je kunt gaan roepen.
Hartelijk dank voor je antwoord!
Wat ik best bevreemdend vind, is het feit dat alles moet gebeuren binnen een tijdspanne van zes maanden. Als je vier maand voor publicatie met de tam tam begint, is er dus slechts twee maanden waarbij je boek aandacht krijgt vanaf de publicatie.
Dat lijkt me sterk, of tenminste heel straf.
Wat kan een auteur doen wanneer die zelf veel langer publiciteit voor zijn boek wil maken? Eventueel op eigen kosten, maar wel zolang hij wil?
Kan dit onderhandeld worden met uitgevers of kies je beter het self-publishing pad wanneer je sowieso veel PR voor ogen hebt?
Dank alvast voor uw bericht!
Ik kom hier vanavond wat uitgebreider op terug, Aniana. Je vraag raakt namelijk de kern van de keuze uitgever of selfpub.
Aniana,
Mijn antwoord op jouw vraag heeft een grotere omvang dan het aantal woorden dat in het antwoordvak van dit dialoogvenster past, dus komt er een toegift op het vierluik. ;)
Even op Marjon wachten…
Ik vraag me af waarom dit is: ‘Laat alle activiteiten beginnen op en direct na de dag van de boekpresentatie.’
Is het geen goed idee je boek te promoten vóór het uitkomt? Om lezers aan te trekken? Te binden? Of te vinden?
Gewoon een echte vraag waar ik mee zit.
Hoi Aniana,
Het staat inderdaad een beetje ongelukkig geformuleerd. Deze bullit hoort er ook niet meer te staan; is nog een spoortje naar een eerdere versie van de tekst. Schrijven, het blijft een proces van schrappen.
Waar het – in de eerdere versie- onder andere op terugsloeg is dat je de datum van je boekpresentatie/publicatie zo dicht mogelijk moet houden bij de datum waarop het ISBN-nummer wordt toegekend, omdat vanaf die dag het boek “leeft” en dus steeds een dag ouder wordt. Verder is het precies zoals je zegt: het is een goed idee je boek te promoten vóór het uitkomt. Drie à vier maanden voor de publicatiedatum is overigens het beste. Te lang vooraf zorgt ervoor dat mensen hun aandacht verliezen omdat ze denken aan het lijntje te worden gehouden. Mooi recent voorbeeld daarvan is het nieuwe boek van Buwalda, dat – als ik het goed heb – in dit najaar uit zal gaan komen. Hij sprak er echter twee jaar geleden al over. Nu zal zijn volgende boek een eerste deel van een drieluik worden, omdat zijn manuscript te omvangrijk bleek te zijn voor één boek. Doordat de tamtam als zo lang vooraf is begonnen zullen critici met een extra scherpe blik het boek gaan lezen. Nu zal Buwalda er uiteindelijk wel mee weg komen, maar de onbekende debutant staat gelijk 2-0 achter.
Enfin, timing is cruciaal in het uitgifteproces. Vanaf de dag dat je (officieel) begint te roepen over je boek (drie à vier maanden voor de publicatiedatum) tot aan de dag dat boekhandels jouw boek niet meer vooraan in de winkel leggen telt de kalender ongeveer zes maanden. Daarin moet het allemaal gebeuren. Alleen bestsellers blijven langer dan die zes maanden in het aandachtsgebied van de handel. Vijftig tinten grijs is daar een zeer goed voorbeeld van, als ook Judas van Astrid Holleeder.
Veel succes met de uitgifte van je boek!