Hoe je als schrijver zelf je boek kunt verkopen (addendum bij deel 4)

Gastblog door Johan van den Ende

In reactie op deel vier van deze serie werden door Aniana twee belangrijke vragen gesteld, die er toe hebben geleid dat deel vier van dit vierluik uit twee delen bestaat.

deel 1 van 4
deel 2 van 4
deel 3 van 4
deel 4 van 4

Vraag 1

Als je vier maanden voor publicatie met de tam tam begint, zijn er dus slechts twee maanden waarbij je boek aandacht krijgt vanaf de publicatie?

De boekenmarkt is een overspannen markt. Dat wil zeggen: het aanbod van boeken versus de ruimte in de schappen en etalages. Boekhandelaren worden overspoeld met informatie, aanvragen, mailingen, e-mails, en wat al niet meer. Allemaal van uitgevers – klein tot groot – en talloze selfpublishers. Er verschijnen per jaar duizenden nieuwe titels waarvan een gemiddelde boekhandelaar maar een deel in zijn winkelvoorraad kan opnemen. Tussen alle roepers zoekt de boekhandelaar zoveel mogelijk naar garanties, die het best zijn als het boek of

• van een bekende schrijver is,
• van een invloedrijke/grote uitgever is,
• door de centrale inkoop van het hoofdkantoor door de winkelketen wordt gedrukt, om welke reden dan ook,
• het boek en/of de schrijver hoge ogen gooit bij toonaangevende recensenten (NRC, Volkskrant, Literair Nederland etc.),
• en combinatie van twee of meer van bovenstaande punten.

(De informatie die ik hier aanreik heeft betrekking op de landelijk markt. Met de boekhandelaar in je woonplaats kun je altijd wel iets regelen.) 

Alle boeken, ook die voldoen aan een of meer van bovenstaande criteria, krijgen in de handel een aantal weken de tijd om qua omzet op gang te komen. Dat moet snel op gang komen, de boekhandelaar verwacht immers dat er al een flink traject van promotie vooraf is gegaan aan de feitelijke verkoop via winkels.

Twee maanden tijd

Als het vliegwiel van de verkoop niet binnen (ongeveer) twee maanden na publicatie is gaan draaien, dan gaat dat in de meeste gevallen ook niet meer gebeuren, en krijgt het boek in kwestie een mindere plek in de schappen van de winkel om uiteindelijk naar de kelder te verdwijnen. Vergeet niet dat er iedere dag nieuwe titels staan te dringen op de stoep. Volg maar eens de doorlooptijd van titels in een winkel.

Vraag 2

Wat kan een auteur doen wanneer die zelf veel langer publiciteit voor zijn boek wil maken? Eventueel op eigen kosten, maar wel zolang hij wil?
Kan dit onderhandeld worden met uitgevers of kies je beter het self-publishing pad wanneer je sowieso veel pr voor ogen hebt?

Uitgegeven worden door een uitgever betekent dat het traject van acceptatie van het manuscript is doorlopen, dat is in deze tijd al een prestatie op zich, waarover – ook bij Marjon – al veel is geschreven. Gemakshalve ga ik er nu dus vanuit dat de schrijver in kwestie de luxe keuze heeft tussen als schrijver de hand van de uitgever te schudden, of als schrijver én zelf-uitgever de hand van de drukker te schudden.

Uitgeven is een vak

Boeken uitgeven is een vak. Hoe groter de naam van de uitgever, hoe meer kennis er in huis zal zijn, en contacten. Kleine uitgevers hoeven daar niet voor onder te doen, en de kans dat ze meer inspanningen leveren/meer betrokken zijn is aanwezig.

Een boek uitgeven kost ook (veel) geld. Het budget dat beschikbaar is bij uitgevers, is altijd afhankelijk van de kwaliteit en de reputatie van de schrijver en van zijn/haar manuscript. Uitgevers moedigen zelfwerkzaamheid van schrijvers in de promotie erg aan, sommigen stellen het zelf contractueel vast.

Er bestaan geen garanties

Wees er wel op bedacht dat bij debuten grote sommen geld voor marketing en reclame aan de ene kant geen garantie bieden voor hoge verkopen aan de andere kant, zelfs niet als een uitgever zijn budgetten er voor beschikbaar stelt.

Veel hangt bijvoorbeeld ook af van het momentum. Als jouw mooie debuutthriller wordt uitgegeven/verkocht in dezelfde periode als de nieuwe Saskia Noort die met vijf sterren in het AD is besproken, dan zal de doorsnede thrillerlezer eerder de nieuwe Saskia kopen. Zelf aanwezig zijn in de winkel helpt, maar er zijn te veel winkels om dat een groot effect te geven.

Redenen om zelf uit te geven

Zelf uitgeven is ambitieus, een avontuur, is bewonderenswaardig, maar zal vrijwel nooit de kracht van een (grote) uitgever kunnen evenaren. Je geeft zelf een boek uit omdat je dát avontuur wilt beleven, omdat je er uiteindelijk – na meerdere uitgaven – bedreven in wilt worden, omdat je zelf de regie wilt houden over alles, of vanuit de frustratie van afwijzingen door uitgevers.

Maar je zult niet op eigen kracht gaan uitgeven vanwege de zekerheid die je dan hebt om meerdere oplagen van je boek te kunnen verkopen. Daarvoor is de boekenmarkt te snel, te complex en te overspannen. Realisme in het uitgeven van een boek is in alles scenario’s het beste devies. Ga ervoor en geniet ervan, het is een feest, ook als je er 100 verkoopt.

Er bestaan altijd alternatieven

Wie zelf wil uitgeven, maar het avontuur toch iets te groot en onzeker vindt doet er goed aan eens te informeren bij Paris Books ( http://www.parisbooks.eu ). Daar doe je veel zelf en word je goed begeleid door schrijvers én uitgevers die verstand hebben van boeken en het vak uitgeven.

Interessant artikel om te lezen: https://www.leesmonitor.nu/nl/boekenvak

Vorig jaar verscheen van Johan van den Ende zijn lang verwachte debuutroman Witter Zwart. Deze veelvuldig met vijf sterren gerecenseerde oorlogsroman speelt zich af in het door de Duitsers geannexeerde Italië. Op www.witterzwart.nl lees je -ondersteund door beeld en geluid- meer over deze roman. Of lees een paar recensies van Witter Zwart op de website van hun uitgeverij QuaLibri. Tevens kun je er luisteren naar een fragment van het audioboek dat stichting Dedicon in opdracht van Biblion heeft gemaakt. Op die site kun je de roman ook (gesigneerd) bestellen en vind je meer informatie over de schrijfcursussen en manuscriptbegeleiding van Johan en Joanne.