De 3 beste tips over de achtergrond van je verhaal
Gastblog Aukje-Tjitske Dieleman-Hovinga
Aukje-Tjitske Dieleman-Hovinga schrijft graag verhalen die zich in een bijzondere omgeving afspelen.
In onderstaande blog geeft zij tips hoe je de omgeving het beste kunt introduceren. Waar moet je op letten en wat moet je vooral niet doen.
Een originele omgeving voor je verhaal
Het is not-done om ellenlange beschrijvingen te geven van de omgeving waarin je personages zich bevinden. Nog voordat je één boom van het bos beschreven hebt, is je lezer al afgehaakt. Maar dat wil niet zeggen dat ruimte onbelangrijk is in je verhaal. Integendeel.
De omgeving van je personages kan je verhaal juist die eigen sfeer geven waardoor het blijft hangen. Sterker nog, een bijzondere locatie kan jou op het idee van je verhaal brengen en je personage in grote mate beïnvloeden.
Laat je lezer een Alice in Wonderland zijn
Het kan erg leuk zijn om een bijzondere achtergrond voor je verhaal te verzinnen. Een microscopisch kleine wereld in het riool, een dorp in een boomstam, een stad die precies op de grens tussen horizon en regenboog staat… Ga eens brainstormen over mogelijke locaties. Freewriting kan je daarbij helpen.
Hoe integreer je de achtergrond in je verhaal?
Het is onnatuurlijk om expliciet uitleg te geven in een verhaal. In een zelfverzonnen omgeving zullen echter veel dingen zijn die je lezer niet zonder uitleg begrijpt. Hoe kun je informatie over de omgeving op een natuurlijke manier in je verhaal verwerken?
1. Gebruik een verteller
Schrijf je verhaal vanuit een alwetende verteller of introduceer een vertellend personage dat een (deel van) het verhaal vertelt. Verval niet alsnog in beschrijvingen, maar laat de verteller tussen neus en lippen door informatie geven.
2. Gebruik een onwetend personage
Schrijf vanuit het perspectief van een onwetend personage. Mogelijk betreedt je personage van buitenaf de door jou bedachte wereld of is je personage een kind dat nog niet alles weet. Je kunt zo gemakkelijker informatie geven dan vanuit een personage voor wie de omgeving volkomen normaal is.
3. Gebruik de eigenschappen van de omgeving
Laat eigenschappen van de omgeving van invloed zijn op (de acties van) je personage. De ruimte is giftig of glibberig, er is geen zwaartekracht of je kunt er onder water zwemmen zonder ooit adem te hoeven halen. Die eigenschappen kunnen je personage tegenwerken of juist helpen.
BONUSTIP: Zo verzin je goede namen!
Bedenk ‘landschapselementen’, dat wil zeggen dingen die zich in de imaginaire ruimte bevinden en verzin daar namen voor die lijken op bestaande namen. De lezer zal ze koppelen aan de bestaande namen en ze daardoor voldoende begrijpen. Zo heb ik het gedaan in mijn verhaal.
Semper Scribo is het veelzijdige tekst- en redactiebureau van Aukje-Tjitske Dieleman-Hovinga. Ze schrijft en redigeert vooral voor bedrijven, maar ook voor niet-commerciële instellingen. De naam ‘Semper Scribo’ betekent ‘Altijd schrijf ik’ en geeft al aan dat dit tekst- en redactiebureau geboren is uit passie. Altijd is ze met woorden, zinnen, schrijfstijl en grammatica in de weer.
Hoe kies jij de achtergrond van je verhaal? Of kiest die achtergrond jou?
- Heb je ervaring met speciale achtergronden voor je verhaal?
- Of schrijf je het liefst verhalen die zich tegen een onopvallende achtergrond afspelen. Waarom?
- Droom je ervan je verhaal tegen een bepaalde achtergrond te laten spelen? Waar loop je tegenaan? Heb je vragen? Stel ze hier.
Punt 2 (Onwetend personage) wordt vaak gebruikt in wat “Portal fantasy” wordt genoemd. Iemand van onze Aarde (liefst uit een westers land) komt in een fantasy-wereld. Omdat noch personage, noch lezer iets weet, krijg je als lezer via het personage alles uitgelegd.
Dat werkt niet altijd. Het kan zelfs nog irritanter zijn dan de alwetende verteller, omdat het onwetende personage geen onderscheid kan maken tussen wat wel en niet belangrijk is voor het vervolg van het verhaal. Als lezer krijg je dus veel te veel informatie over een vreemde wereld. Leuk in een gids voor een fantasy-wereld, maar niet voor een verhaal dat moet boeien.
Een probleem met deze oplossing is dat het vaak wordt vormgegeven in ellenlange dialoog. Dat kan wel realistisch zijn, maar een verhaal is nu eenmaal niet realistisch. Het werkt voor het ritme vaak beter om nu en dan een stuk samen te vatten in plaats van de hele dialoog uit te schrijven. Dan kun je als schrijver ook beter inspelen op wat voor het verhaal belangrijk is (dat geef je meer aandacht)
Jack, bedankt voor deze aanvuling. Ik ben niet bekend met Portal fantasy en ik wist niet dat het zo irritant zou kunnen zijn.
Je hebt wel een punt als je zegt dat het onwetend personage geen onderscheid kan maken tussen wat belangrijk is en wat niet. Een overdosis aan info is niet handig, daar moet een schrijver voor waken. Met een onwetend personage zou ik juist een ellenlange beschrijving van de omgeving willen vermijden. Zo’n beschrijving vormt vaak de inleiding van een verhaal. Bij een personage zit je sneller in het verhaal zelf. En wat ik zelf irritant en onnodig onrealistisch vind, zijn personages die van de situatie op de hoogte zijn, maar dan toch nog informatie geven, in de trant van: “Je weet toch dat de rode draak alle kinderen in dit dorp op wil eten en dat we hem dood moeten maken voor de zon op komt?”
Kortom: als schrijver kun je wel allerlei tips (bijvoorbeeld van mij) opvolgen, maar je moet natuurlijk wel checken of het wel werkt. En je hebt helemaal gelijk dat de informatie die je geeft, relevant moet zijn voor het verhaal.
Aukje, wat bedoel je met de bonustip? is dit hoe jij plaatsnamen bedenkt?
Bedankt voor je vraag Sandra! Je zou inderdaad plaatsnamen zo kunnen bedenken, maar ik bedoel eigenlijk vooral dingen die bij de speciale locatie horen. Mijn verhaal speelt zich af in Engelrijk. Daarbinnen heb ik bijvoorbeeld een wolkiversiteit bedacht, een regenboogkamer (geen idee hoe die eruit ziet, mag elke lezer zelf bedenken), wolkendons als vervanger van wat hier op aarde de vloerbedekking zou zijn. Die woorden worden nergens expliciet uitgelegd of beschreven, maar het lijkt me voor de lezers duidelijk genoeg om het verhaal te kunnen volgen. https://www.marjonsarneel.nl/aukje-tjitske-dieleman.html
Heb ik je vraag zo goed beantwoord @disqus_pyFszNL7S2:disqus?
Met genoegen gelezen @Aukje-Tjitske! Zelf heb ik een iets andere kijk op een beschrijving van de omgeving. Ik vermijd de alwetende verteller omdat ik dat geen natuurlijke zaak vind. Mening, hoor! Daar hoeft niemand zich iets van aan te trekken, maar ik denk dat een lezer meer “beleeft” als het verhaal door de ogen van personages wordt verteld.
Bovenstaand houdt in dat ik de omgeving vanuit de beleving van het vertelpersonage beschrijf (althans tracht te doen). Ik focus daarbij op details die er, vanuit mijn visie als schrijver, toe doen. Ze worden gekleurd door de gemoedstoestand en karakter van het personage (wat vindt het personage belangrijk?). Daarmee trek je een lezer sterker in het verhaal en zet je de toon voor wat er aan de hand is c.q. wat er te gebeuren staat.
Fijn: verschillende meningen. Ik ben benieuwd wat @Aukje-Tjitske hiervan vindt.
Beste Leonardo, fijn dat je hem met genoegen gelezen hebt. Ik ben het met je eens dat een alwetende verteller, alleen al omdat hij/zij alles weet, niet natuurlijk is. Het kan vast werken, maar ik ben er ook geen veelgebruiker van. Bedankt voor je toevoeging dat je je focust op details en dat die gekleurd worden door de gemoedstoestand en het karakter. Ben ik ook helemaal met je eens. Neem een treurwilg of zo. En ik heb er geen uitgebreid onderzoek naar gedaan, maar het lijkt me dat wanneer het bijvoorbeeld regent in films, dit vaak met een dieptepunt van het verhaal te maken heeft.